Mijn eigen ervaring is anders: in een omgeving met veel regels kun je zeker innoveren. En de mensen die de regels bewaken, als de security officer, de jurist en de medewerker compliance zijn daarbij misschien wel je grootste bondgenoten.

De regels zijn niet voor ons

De grootste fout die je kunt maken, is doen alsof de regels niet voor jou gelden of hopen dat je innovatie aan de aandacht van de compliance disciplines ontsnapt. Er komt een moment in de innovatiecyclus dat je erachter komt dat regels er wel toe doen. Voor de Duitse fintech startup N26 kwam dat moment vrij laat. In het jaar dat het bedrijf 40 miljoen euro aan serie B financiering binnenhaalde, ontdekte beveiligingsonderzoeker Vincent Haupert grote lekken in de N26 app. Hij kon eenvoudig overboekingen manipuleren en bankrekeningen overnemen. Volgens Haupert was gebruikerservaring tot dan toe de enige prioriteit van N26 geweest. Dat terwijl vertrouwen in de veiligheid essentieel is voor een financiële dienst. N26 besefte dit en nam maatregelen om het security bewustzijn van het bedrijf te verbeteren.

Beperkingen zijn goed voor innovatie

Regelgeving stelt eisen aan producten en diensten. Het beperkt daarmee de mogelijke uitkomsten van een innovatieproces. Je zou daarom denken dat regelgeving creativiteit en innovatie afremt. Maar, een omgeving met veel regels heeft ook voordelen. Ten eerste blijkt uit onderzoek dat beperkingen goed kunnen zijn voor innovatie. Ze bieden innovatieteams focus en een creatieve uitdaging. Innovatie zonder beperkingen leidt tot gemakzucht en het kiezen van voor de hand liggende oplossingen. Ten tweede kunnen de regels zelf de aanleiding zijn voor innovatie. Een voorbeeld hiervan is het ‘know your customer’-proces. Om witwassen tegen te gaan moeten financiële instellingen altijd weten met wie ze zaken doen. Daarvoor moeten ze de identiteit van hun klanten vaststellen. Verschillende bedrijven zijn in deze markt gestapt. Ze bieden innovatieve oplossingen aan, waarmee een financiële instelling zijn klanten op afstand kan identificeren. Gemakkelijk voor de klant en efficiënt voor de financiële instelling.

Compliance by design

De meeste regelgeving biedt ruimte voor een eigen invulling. Hiermee kunnen bedrijven zich onderscheiden van anderen. Om de regels creatief in te vullen moet je ze wel goed kennen. Dit is een essentiële vaardigheid voor een innovatieteam dat werkt in een omgeving met veel regels.

Betrek daarom de compliance disciplines zo vroeg mogelijk in het innovatieproject. Doe dat in ieder geval op de momenten dat je de oplossingsrichting bepaalt. Het belang van regelgeving voor het probleem dat je gaat oplossen, bepaalt hoe intensief je ze verder moet betrekken.

Deze nauwe betrokkenheid bij innovatie vraagt om een proactieve, meedenkende houding van de compliance disciplines. Zij moeten in plaats van een oplossing toetsen aan de regels, helpen met de oplossing definiëren. Iemand vinden met deze mindset is essentieel voor elk innovatieproject. Overigens, de meeste juristen, security officers en compliance medewerkers waarmee ik heb gewerkt vinden meedenken het allerleukste.

Voorkom deze valkuilen

Ook de ‘compliance by design’-aanpak heeft valkuilen. Het risico bestaat dat het innovatieproject te vroeg met te veel details van de regelgeving bezig is, wat innovatie afremt. Breng daarom eerst de aannames rond regelgeving in kaart die moeten kloppen om het innovatie-idee een succes te maken. Toets vervolgens alleen de meest risicovolle aannames.

Een ander risico zijn meerdere niet op elkaar afgestemde normenkaders. Elke compliancy discipline brengt zijn eigen regels mee die elkaar soms overlappen en soms tegenspreken. Hoewel sommige regels specifiek zijn voor een innovatieproject kun je wel voorkomen dat elk project opnieuw de basisregels moet analyseren. Een innovatieprogramma kan dit werk uit handen nemen.

Omarm de regels

Het vroeg omarmen van de regels is meer dan een noodzakelijk kwaad. Het helpt je te focussen, behoedt je voor problemen later in innovatiecyclus en geeft de innovatie intern legitimiteit. Daarom: beschouw de compliance disciplines niet als de vijand maar als bondgenoot bij innovatie.